Üreteropelvik Bileşke Darlığı Nedir?
Böbrekler tarafından üretilen idrar önce böbrek pelvisi adı verilen havuzda toplanır ve ardından üreter adı verilen tüp benzeri yapılarla mesaneye (idrar kesesine) taşınır. Böbrek pelvisiyle üreterlerin birleşim noktasında gelişen darlık,üreteropelvik bileşke darlığı olarak tanımlanır. İdrarın böbreklerden üretere akışının bozulmasıyla idrar renal pelviste birikir ve hidronefroz adı verilen böbrekte genişlemeye neden olur. Müdahale edilmezse zamanla böbrek fonksiyonlarında bozulma veya tamamen kayıp gelişebilir.
Cerrahi Tedavisi Nasıl Yapılmaktadır?
Son yıllarda doğum öncesi yapılan ultrasonografilerin yaygınlaşması ve sıklaşması nedeniyle hamilelik sırasında kolayca fark edilmektedir. Tıkanıklığın çok şiddetli ve böbreğe zarar verdiği durumlarda yaşamın erken döneminde ameliyat gerekebilir. Klasik üreteropelvik bileşke darlığı ameliyatı; dar olan üreteropelvik bileşke bölümünün çıkartılması ve üreterin sağlam pelvik dokuya yeniden ağızlaştırılmasına dayanır ki buna piyeloplasti denir. Piyeloplasti açık, laparoskopik veya robotik yöntemler ile yapılabilir.
Açık Piyeloplasti Nasıl Yapılır?
Tekraralayan böğür ağrısı ve idrar yolu enfeksiyonu gibi semptomatik çocukların tedavisinde altın stanadart yöntemdir. Tek operasyonla başarı şansı %95’lerdedir. Küçük bebeklerde genellikle 4-5 cm lik küçük bir yan karın kesisi ile idrarın alışını engelleyen dar ve kusurlu yapı çıkarılarak sağlıklı dokular birbirine birleştirilir (Resim 1 ve 2). Cerrahın tercihine bağlı olarak bazı durumlarda üreterin kapanmasını önlemek ve idrar drenajını sağlamak amacıyla üretere “stent” adı verilen bir tüp yerleştirilebilir.
Resim 1: Sol taraftaki üreteropelvik bileşkeye ulaşmada kullandığım kesi
Resim 2: Piyeloplasti tekniği
Laparoskopik Piyeloplasti Nasıl Yapılır?
Bu yaklaşımlarda cilt kesisi yerine karın duvarında açılan 3 veya 4 küçük delikten yerleştirilen kamera ve diğer aletler ile vücut içine girilir (Resim 3). Açık ameliyatta yapılan işlem burada da yapılır. Ancak laparoskopik piyeloplasti, eğitim ve tecrübe bir tarafa, sağlanan iki boyutlu görüntü nedeniyle aletlerin hareketi, dokuların manipülasyonu ve vücut içinde dikiş atmadaki zorluklar nedeniyle yaygın kullanım alanı bulamamıştır.
Resim 3: Laparoskopik sol piyeloplasti esnasında trokarların yerleşimi ve hastanın pozisyonu
Robotik Piyeloplasti Nedir?
Robotik sistemlerin kullanılmaya başlanması ile birlikte robotik piyeloplasti ciddi bir alternatif ve daha uygun bir seçenek olarak ortaya çıkmıştır. Bu yöntem çocuklarda en sık kullanılan robotik girişimdir. Burada da laparoskopide olduğu gibi karın duvarında açılan 3 veya 4 çalışma kanalından yerleştirilen kamera ve diğer robotik aletler ile vücut içine girilerek açık ameliyat bire bir yapılır (Resim 4, 5 ve 6). Benim de çocuklarda robotik ürolojik operasyon olarak en fazla yaptığım ameliyattır. En küçük olgum 6 aylıktır. Robotun hazırlanması dâhil toplam operasyon süresi ortalama 105 dakikadır ve hastalar ortalama 2 gün hastanede kalıp şifa ile taburcu olmaktadır.
Resim 4: Robotik sol piyeloplasti yaptığım 9 aylık bir olgumda hastanın pozisyonu ve trokarların yerleşimi
Resim 5: Robotik sol piyeloplasti yaptığım olgunun işlem sonrası görünümü (anastomoz hattı mavi ok ile işaretli)
Resim 6: Sağ üreteropelvik bileşke darlığında robotik piyeloplasti uyguladığım çocuk olgunun işlem sonrası görünümü (anastomoz hattı yeşil ok ile işaretli).
Robotik Piyeloplastinin Avantajları Nelerdir?
Robotik yöntemin operasyon süresi ve başarı oranları açık operasyon ile benzerdir. Robotun avantajları; cilt kesisinin küçük olması, üç boyutlu görüntü altında daha büyük ve net görüntü sağlanması, ameliyat sonrası ağrının az olması, ameliyat sonrası hastanede kalış süresinin kısa olması (1- 2 gün) ile iyileşmenin ve normal hayata dönüşün daha hızlı olmasıdır.
Robotik Piyeloplastinin Komplikasyonları Nelerdir?
Çocuklarda piyeloplasti ameliyatlarından sonra seyir genel olarak oldukça iyidir. Cerrahi düzeltmeden sonra nüks neredeyse hiç görülmez. Nadiren yara yeri enfeksiyonu ve büyük böbrek damarlarında yaralanmaya bağlı kanama görülebilir ve kan nakli gerekebilir. Operasyon sırasında toplayıcı kanala dikiş atıldığından, bu bölgeden böbrek dışına idrar sızıntısı olabilir (%1). Bu sızıntı genellikle kendi kendine durur. Daha az sıklıkta bağırsak, karaciğer ve dalak yaralanmasıyla karşılaşılabilir. Benim hiçbir olgumda komplikasyon gelişmemiştir.
Robotik Üreteropelvik Bileşke Darlığı Ameliyatında Doktorun Önemi Var mıdır?
Ürolojik tüm ameliyatlarda olduğu gibi ameliyatı yapan doktorun tecrübeli olması çok önemlidir. Robotu kontrol eden sonuçta bir cerrahtır Başarılı ve daha sorunsuz bir ameliyat için robotik cerrahide uzman bir doktora ameliyat olmak gerekir.